Momenten van waarheid

En vandaag is het dan eindelijk zover: ik ga op de foto. Of nee: ik moet op de foto. Of nog liever: het is beter dat ik op de foto ga omdat iedereen om mij heen het nu eenmaal logisch vindt dat er op de website van elke fotograaf een zelfafbeelding staat. 

Dan kunnen de klanten zien hoe die eruit ziet en vooral wat die uitstraalt. En ik, ik weet het zonet nog niet. Verstandelijk hebben ze gelijk, maar emotioneel voel ik weerstand. Mijn vrouw gaat de foto maken. Niet alleen omdat die taak past bij haar functie als assistent-van-de-fotograaf, maar ook omdat ze mij als partner nu eenmaal in alles ondersteunt. Daarnaast lijkt het haar leuk om te doen, zij het ook een beetje spannend.

Ken jij trouwens het gevoel van vlak voor een zware tandartsbehandeling? Als je de jas aantrekt, de fiets uit de garage haalt en naar de aanstaande plaats van delict rijdt? In gedachten ben je daar de hele route al aanwezig. Zelfs op een stralende dag trap je door mist en ijzige wind en regen uit loodgrijze luchten. Natuurlijk kun je alleen een rondje fietsen, na een halfuur terug naar huis gaan en zeggen dat de ingreep achteraf wel mee viel. Misschien zou niemand dat merken. Een idyllische, troostende gedachte, terwijl je afstapt en je fiets op slot zet tegen de zijmuur van de praktijk. Je gaat door de deur, groet de assistente en weet dat je nu niet meer terug kunt.

Mijn studio voelt vertrouwd en knus aan. Ik ken elk plekje. Heb meubels en apparatuur zelf gekozen  en gekocht. ik voel me niet eens gespannen. Raar eigenlijk, want ik weet nog steeds niet hoe het voelt om zelf object te zijn van een fotosessie. Inmiddels weet ik heel goed hoe het is om achter de camera te staan en een betreffend slachtoffer te observeren. Straks gebeurt dat dus ook bij mij. Altijd al vond ik dat eng. Ik sta niet graag in het middelpunt van de belangstelling. Had dat als kind al. Waarom ben ik dan nu eigenlijk niet nerveuzer? Geen idee, of is het de berusting van het liggen in de stoel van de tandarts? Wetend dat het spoedig voorbij zal zijn? Door het instellen van de camera, het klaarzetten van de flitser en het hanteren van de belichtingsmeter kan ik nog wat tijd rekken, maar dan gaan de gordijnen ook echt open en kijk ik het in het zwarte niets.

Klokslag 14.32 uur schiet mijn vrouw de eerste foto: stemmige zwarte achtergrond, keurige donkerblauwe sweater, uitgezakte ouwe kop, grijze stoppels en… felblauwe brillenglazen! De kop is er af. Ik wil graag serieuze, rustige en passende foto’s van mezelf. Mijn vrouw gaat voor een actievere beeltenis, waarbij ik bijvoorbeeld met een statief in de weer ben. Vanwege mijn grotere fotografische kennis en vaardigheden weet ik haar daar nog even vanaf te houden. Op mijn aanwijzing maakt ze vervolgens een heleboel min of meer dezelfde portretten, van een voor mij onherkenbare oude man met eenzelfde onflatteuze linker en rechter gelaatshelft. Raar toch, omdat ik daar door de lens kijkend altijd veel verschil tussen zie. Ik voel me nog steeds niet nerveus en laat alles maar gebeuren. Wat mij af en toe irriteert is als mijn vrouw erg lang wacht met afdrukken. Dan zit je maar dom te poseren, zonder enig besef van wat er aan de overkant gebeurt. Ook jammer dat ik op het camerascherm nog geen enkele bruikbare foto heb gezien. Maar ja, dat zal nog wel komen als ik de belichting telkens een beetje verander. Of als ik mijn pose aanpas of als…. ? Helaas, de serie eenvormige in het blauw gestoken oude koppen groeit gestaag, maar het wonder geschiedt niet. Op alle plaatjes blijft  een rare, onflatteuze, onacceptabele en onbekende man verschijnen, hoe hard mijn vrouw me telkens ook van het tegendeel probeert te overtuigen. Stiekem denk ik nog: “Zie je wel, ze kan gewoon niet goed fotograferen, daar ligt het aan.” En: “Dat kan ik zelf natuurlijk veel beter!” Al besef ik daarbij dat al mijn selfies slechter waren dan de foto’s van vanmiddag. Een schrale troost. Mijn vrouw gaat nu over tot het maken van “actievere foto’s”, met op de bühne een Mor die in de weer is met een statief en met een reflectiescherm. Volgens mijn vrouw leuke plaatjes, omdat ze natuurlijk niet de fouten ziet  in pose, houding en belichting. We gaan het hele gedoe van vanmiddag maar eens afronden: bedankt voor je inzet en ik denk ook wel dat er een of twee bruikbare plaatjes tussen zullen zitten.

Twee weken lang heb ik niet naar de foto’s omgekeken, ondanks herhaaldelijk gevraag door mijn vrouw. Sterker: ik was ze al vergeten door drukte rond andere fotosessies. Eerlijk gezegd voelde dat struisvogeltje spelen heerlijk rustig. Op een onbewaakt moment heb ik de plaatjes toch maar eens bekeken. (Er moet tenslotte toch een zelfportret op mijn site komen). En wat bleek:  de serie grijze-mannen-in-het-blauw zag er redelijk, zij het een beetje saai en stijfjes uit, terwijl ik tussen de “actieven” twee bruikbare foto’s aantrof, waarvan er eentje voor mij zelfs ontroerend herkenbaar blikte. En die heb ik dus maar gekozen voor mijn website.

Mor Grefhorst